برخی قطعات خودرو، با وجود قیمت اندک، دارای نقشی کلیدی و حیاتی در عملکرد کلی خودرو هستند. این قطعات عموماً وظیفه انتقال نیرو بین بخش‌های مختلف پیشرانه را بر عهده دارند. در عین حال، هرگونه آسیب به آنها می‌تواند خسارات جدی به همراه داشته باشد. به همین دلیل، نظارت مستمر بر عملکرد این اجزا اهمیت زیادی دارد. دراین مقاله از سایت حامی یدک تلاش بر این داشتیم تا شما را با این وسیله بیشتر آشنا نموده و برخی از سوالات شما را پاسخ دهیم.
علت پاره شدن تسمه تایم . علائم و عوارض آن
یکی از مهم‌ترین این قطعات، تسمه تایم است. این قطعه پلاستیکی کوچک، اگرچه از نظر قیمت کمتر از بسیاری از اجزای موتور است، اما نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. در صورت پاره شدن تسمه تایم، خودرو عملاً توانایی روشن شدن نخواهد داشت و ممکن است خرابی‌های جدی در موتور ایجاد شود. تسمه تایم مسئولیت حفظ تنظیم و هماهنگی میان اجزای داخلی موتور را بر عهده دارد. با پارگی این قطعه، موتور قادر نخواهد بود عملکرد خود را با دقت لازم ادامه دهد و این موضوع می‌تواند به مشکلاتی جدی در کارکرد کلی خودرو منجر شود. وظیفه اصلی تسمه تایم، هماهنگ‌سازی حرکت میل‌سوپاپ و میل‌لنگ است. به عبارتی، این قطعه با اتصال میل‌سوپاپ به میل‌لنگ، زمان‌بندی دقیق باز و بسته شدن سوپاپ‌ها و حرکت پیستون‌ها را کنترل می‌کند. در صورت پارگی تسمه تایم، این هماهنگی کاملاً از بین می‌رود و موتور دچار اختلال جدی می‌شود. اگر تمایل دارید دلایل اصلی پارگی تسمه تایم، علائم هشداردهنده و نکات مرتبط با پیشگیری از این مشکل را بدانید.
علت پاره شدن تسمه تایم:
پاره شدن تسمه تایم خودرو یکی از ناخوشایندترین مشکلاتی است که ممکن است برای هر راننده‌ای پیش آید. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که در حین رانندگی، خودرو ناگهان متوقف شده و دیگر قادر به ادامه حرکت نخواهد بود. علت اصلی این مشکل معمولاً به نقص یا خرابی تسمه تایم بازمی‌گردد، که خود می‌تواند منجر به ایجاد اختلال در عملکرد سایر اجزای موتور نیز شود.بنابراین بهتر است قبل پرداختن این موضوع نخست با تسمه و کاربرد آن بیشتر آشنا شویم.
تسمه تایم چیست؟
تسمه تایم از چهار لایه مختلف تشکیل شده است.
– لایه بیرونی از پارچه‌ای مقاوم ساخته شده است.
– لایه دوم از فایبرگلاس تشکیل می‌شود که در برابر دما، کشش طولی، و پارگی مقاوم بوده و خواص دینامیکی بالایی دارد.
– لایه سوم معمولاً از لاستیک CR یا HNBR تولید می‌شود. این بخش با دوام بالا، ماده اصلی در تولید تسمه تایم به شمار می‌رود و از استحکام و انعطاف‌پذیری بسیار خوبی برخوردار است.
– در نهایت، لایه چهارم عمدتاً از پارچه پلی‌آمید طراحی شده که دندانه‌های تسمه تایم را تقویت کرده و انعطاف‌پذیری قابل توجهی نیز ارائه می‌دهد.
هر خودرو دارای تسمه تایمی با تعداد مشخص دندانه است. برای نمونه:
– پراید: ۱۰۷ دندانه
– پژو ۴۰۵: ۱۱۴ دندانه
– پژو ۲۰۶ تیپ ۲: ۱۰۴ دندانه
وظیفه تسمه تایم چیست؟
نقش اصلی تسمه تایم ایجاد هماهنگی دقیق بین میل‌لنگ و سوپاپ‌ها است. نیروی تولید شده توسط موتور از طریق احتراق داخلی ابتدا به پیستون‌ها، سپس به میله اتصال و در نهایت به میل‌لنگ منتقل می‌شود. تسمه تایم علاوه بر این، چرخش پمپ آب را نیز کنترل کرده و ارتباط میان سر میل‌لنگ، میل‌سوپاپ و پمپ آب را برقرار می‌کند. هر سه این اجزا توسط دنده‌هایی به هم متصل هستند که تسمه تایم آنها را می‌چرخاند. اگر در عملکرد هر یک از این اجزا اختلال ایجاد شود، احتمال پارگی تسمه تایم به شدت افزایش می‌یابد. پارگی یا خرابی تسمه تایم می‌تواند منجر به آسیب جدی به موتور خودرو شود؛ نشانه‌هایی مانند روشن نشدن موتور، کاهش قدرت حرکت، یا عملکرد ضعیف خودرو در زمان گاز دادن نشان‌دهنده این مشکل هستند. از این رو، تسمه تایم به عنوان یکی از حیاتی‌ترین قطعات موتور شناخته می‌شود که نقش کلیدی در هماهنگی اجزای آن ایفا می‌کند.
نشانه ی پاره شدن تسمه تایم چیست؟
پاره شدن تسمه تایم غالباً در حین حرکت، به‌ویژه در جاده رخ می‌دهد. به همین دلیل، اگر خودرو در حال حرکت ناگهان متوقف شد، تحت هیچ شرایطی اقدام به استارت دوباره نکنید. با یک روش ساده می‌توانید تشخیص دهید تسمه پاره شده یا خیر و از وارد آمدن خسارت سنگین به موتور خودرو جلوگیری کنید.
یکی از روش‌های شناسایی پارگی تسمه تایم خودرو، توجه به تغییرات غیرمعمول در عملکرد موتور است. علائمی مانند صداهای نامطلوب از موتور، اختلال در هماهنگی عملکرد، افت توان و کارایی اشاره به خرابی این قطعه دارند.
در مواردی ممکن است تسمه تایم بدون هیچ گونه هشداری دچار مشکل شود و به طور ناگهانی عملکرد خودرو را مختل کند. با این حال، در برخی مواقع پیش از این خرابی، نشانه‌هایی قابل شناسایی بر روی خودرو ظاهر می‌شوند.
عملکرد ناپایدار موتور
در صورتی که تسمه تایم دچار پارگی شود، عملکرد موتور نامنظم و ناپایدار خواهد بود، و در بسیاری از شرایط حتی ممکن است خودرو روشن نشود. زمان‌بندی ناصحیح موتور ناشی از این ایراد می‌تواند به آسیب جدی و پرهزینه منجر شود.
یکی از شایع‌ترین دلایل روشن نشدن خودرو، همین نقص است. در چنین وضعیتی، تسمه تایم نمی‌تواند اتصال مناسب بین میل بادامک و میل لنگ را فراهم کند. این اختلال، احتمال باز و بسته شدن نادرست سوپاپ‌ها یا تزریق نامنظم سوخت را افزایش داده و ممکن است جرقه‌زنی در زمان اشتباه یا عدم ایجاد جرقه رخ دهد. این شرایط می‌تواند موجب خاموشی موتور یا حتی مشکلات جدی‌تر برای خودرو شود.
مشکل در استارت زدن
وقتی تسمه تایم آسیب دیده باشد، موتور هنگام احتراق درست عمل نمی‌کند، و این امر نارسایی‌هایی در زمان حرکت سیلندرها ایجاد می‌کند. در چنین شرایطی، عملکرد نامناسب خودرو الزام تعویض فوری تسمه تایم را مشخص می‌سازد.
صداهای غیرعادی موتور
شنیدن صداهایی مانند جیرجیر یا تق‌تق از ناحیه موتور ممکن است نشانه ساییدگی یا پارگی تسمه تایم باشد. این اصوات که گاهاً مانند تیک‌تاک مداوم هستند، معمولاً غیرطبیعی بوده و نشان‌دهنده مشکلی جدی در سیستم موتور هستند. گاهی نیز صدای جیرجیر به دلیل شتاب یا ترمز ناگهانی رخ می‌دهد و باید به این تغییرات صوتی توجه ویژه‌ای داشت، چرا که یکی از علائم اصلی خرابی تسمه تایم به شمار می‌رود.
اختلال در دور موتور یا افزایش غیرطبیعی آن
علائمی مانند کاهش قدرت موتور، لرزش‌های غیرمعمول، یا صدای نامناسب می‌توانند به مشکلات مرتبط با تسمه تایم اشاره کنند. اگر تسمه تایم شل شده باشد یا دندانه‌های آن دچار سایش شوند، تقسیم‌بندی هوا و سوخت در سیلندرها مختل شده و کاهش توانایی موتور ایجاد می‌شود. همچنین احتمال ایستادن خودرو حین تعویض دنده افزایش می‌یابد.
در مواردی که شل شدن تسمه یا ساییدگی دندانه‌ها رخ داده باشد، لرزش خودرو محسوس بوده و به هنگام سرعت‌گیری، دور موتور به شکل ناهماهنگ افزایش پیدا می‌کند.
روشن شدن چراغ هشداردهنده خودرو
پارگی تسمه تایم در برخی خودروها باعث روشن شدن چراغ‌های چشمک‌زن هشداردهنده مرتبط با موتور یا ترمز می‌شود. این چراغ‌ها اغلب کدهای مرتبط با اختلالات میل‌لنگ یا شافت را نمایش می‌دهند.
نشت روغن در بخش جلویی خودرو
نشت روغن از کاور تسمه تایم یکی دیگر از علائم خرابی یا پارگی آن است. نصب نادرست یا ترک‌خوردگی کاور تسمه تایم یا واشر سرسیلندر می‌تواند به نشت روغن منجر شود. افزایش دمای موتور در نتیجه این شرایط اغلب سبب تخریب کامل تسمه تایم می‌شود.
افزایش دود اگزوز و داغ شدن بیش از حد موتور
دود زیاد خروجی از اگزوز ممکن است نشانه‌ای از اختلال در فرآیند احتراق ناشی از خرابی تسمه تایم باشد. علاوه بر این، عدم هماهنگی صحیح در زمان‌بندی باز و بسته شدن سوپاپ‌ها موجب گرم شدن بیش از حد موتور خواهد شد.
چنانچه هر یک از این علائم را مشاهده کردید، توصیه می‌شود هرچه سریع‌تر معاینه کامل خودرو انجام شود و در صورت نیاز، به یک تعمیرگاه معتبر مراجعه کنید.
در صورتی که این اتفاق افتاد، خودرو را در دنده یک قرار داده و آن را به جلو هل دهید. اگر خودرو در دنده حرکت کرد، به احتمال زیاد تسمه تایم پاره شده و باید با یک تریلر تماس بگیرید. اما اگر خودرو حرکتی نکرد، نشان‌دهنده سالم بودن تسمه تایم است. توصیه می‌شود این نکته را با دوستان خود نیز به اشتراک بگذارید تا با چند استارت غیرضروری باعث آسیب‌دیدگی موتور خودرو نشوند.
عوامل موثر بر کوتاه شدن عمر تسمه و پارگی آن :
استفاده مداوم از دور بالای موتور، به‌ویژه در محدوده دور موتور بالای ۴۰۰۰ دور در دقیقه، و انجام شتاب‌گیری یا کاهش شتاب ناگهانی با کمک موتور می‌تواند منجر به پارگی تسمه تایم شود.
عدم استفاده صحیح از دنده‌های متناسب با توان و سرعت خودرو، مانند حرکت با دنده نامناسب (اصطلاحاً دنده مرده) در سربالایی‌ها یا هنگام عبور از موانع، فشار غیرمعمولی به سوپاپ‌های موتور وارد می‌کند و ممکن است باعث آسیب میل بادامک شود.
آسیب‌دیدگی بلبرینگ بیکار تسمه سفت‌کن نیز یکی دیگر از عوامل مشکل‌ساز است که ممکن است به پارگی، کشیدگی یا حتی بریدگی دندانه‌های کمربند منجر شود. خرابی بلبرینگ اغلب ناشی از فشار بیش از حد یا تنظیم نادرست تسمه است. تسمه باید انعطاف‌پذیری مناسبی بین ۲ تا ۳ میلی‌متر داشته باشد و میزان سفتی آن باید با ابزار مناسب تنظیم شود.
استفاده از تسمه‌های نامرغوب یا تقلبی که تحمل فشار یا کار سنگین را ندارند نیز خطرآفرین است. تسمه‌های جدید نباید دارای ترک، ساییدگی، جداشدن الیاف یا هرگونه نواقص دیگری نظیر مشکلات در دندانه‌ها باشند. همچنین تسمه‌هایی که به‌صورت تاخورده نگهداری شده یا اجسام سنگینی روی آنها قرار گرفته‌اند، برای نصب مناسب نیستند.
چرب شدن تسمه تایم یا روغن‌کاری غیرضروری سر میل‌لنگ نیز می‌تواند عملکرد تسمه را مختل کند. در نهایت، عدم استفاده طولانی‌مدت از خودرو نیز ممکن است آسیبی به اجزای این بخش وارد کند؛ پس بهتر است خودرو به‌طور منظم مورد استفاده قرار گیرد.
پس از پاره شدن تسمه تایم، روشن نشدن خودرو پدیده‌ای طبیعی است که به نقش حیاتی این قطعه در عملکرد موتور بازمی‌گردد. پیش از بررسی جزئیات مربوط به علت پاره شدن تسمه تایم، باید بدانید که استارت زدن خودرو در چنین شرایطی نتیجه‌ای ندارد، زیرا تسمه تایم بخش کلیدی در هماهنگی میان اجزای پیشرانه است.
تسمه تایم روی پولی‌های میل‌لنگ و میل‌سوپاپ نصب می‌شود و وظیفه اتصال و هماهنگ کردن این دو قطعه اساسی را برعهده دارد. در حین استارت زدن، فرآیند احتراق در موتور آغاز شده و میل‌لنگ شروع به چرخیدن می‌کند. تسمه تایم به گونه‌ای طراحی شده که برای هر دو دور چرخش میل‌لنگ، یک دور میل‌سوپاپ را به گردش درآورد. با پاره شدن تسمه تایم، این ارتباط از بین می‌رود؛ بنابراین حتی با چرخیدن میل‌لنگ، میل‌سوپاپ حرکت نمی‌کند. این موضوع باعث می‌شود چرخه کامل احتراق و انتقال قدرت مختل شده و خودرو روشن نشود.
عوارض پارگی تسمه:
عواقب پاره شدن تسمه تایم می‌تواند بسیار جدی‌تر از انتظارات اولیه باشد. این قطعه لاستیکی نقش اساسی در هماهنگی زمان‌بندی حرکت پیستون‌ها و باز و بسته شدن سوپاپ‌ها در داخل بلوک سیلندر موتور دارد. با پاره شدن تسمه تایم، این هماهنگی از بین می‌رود و چرخه عملکرد پیستون‌ها و سوپاپ‌ها دچار اختلال می‌شود، که این مسئله پیامدهای سنگینی به همراه دارد.
اختلال در این هماهنگی باعث می‌شود احتمال برخورد میان پیستون‌ها و سوپاپ‌ها در حین حرکت رفت و برگشتی افزایش یابد. با توجه به سرعت بالای حرکت این اجزا، شدت برخوردها می‌تواند قابل توجه باشد، و در نتیجه آسیب‌هایی جدی به پیستون‌ها و سوپاپ‌ها وارد شود. این مشکل معمولاً با تولید صداهای غیرمعمول و ناهنجار از موتور همراه است که به وضوح نشان‌دهنده وجود خرابی است.
علت پاره شدن تسمه تایم ماشین چیست؟
علت پاره شدن تسمه تایم ماشین، گاهی اوقات مربوط به نحوه رانندگی افراد و در مواقعی نیز در ارتباط با مشکلات فنی خودرو است. روی‌هم‌رفته اصلی‌ترین دلایل پاره شدن تسمه تایم ماشین را می‌توان به‌صورت زیر برشمرد:
رانندگی در دور موتور خیلی زیاد
آسیب دیدن بلبرینگ تایم
رانندگی با دنده مرده
نصب اشتباه تسمه تایم
نشتی روغن هیدرولیک و موتور
تعویض دنده معکوس اشتباه
پاره شدن تسمه دینام
نصب نادرست تسمه تایم
تسمه تایم باید دقیقاً مطابق ساختار میل‌لنگ و میل‌سوپاپ تنظیم شود تا عملکرد درستی داشته باشد. شل یا سفت بودن آن می‌تواند مشکل‌ساز شود. نصب این قطعه معمولاً در تعمیرگاه‌ها انجام می‌شود و بهتر است این کار را به فردی مجرب و قابل‌اعتماد بسپارید. سفت بستن بیش‌ازحد تسمه تایم می‌تواند عمر آن را کاهش داده و باعث پارگی زودرس شود که عواقب زیادی به همراه دارد.
نشتی روغن هیدرولیک و موتور
باید همیشه مراقب باشید که روغن هیدرولیک یا موتور روی تسمه تایم نریزد. چرب شدن سطح تسمه می‌تواند آسیب‌های جدی به آن وارد کرده و احتمال پارگی را افزایش دهد.
تعویض دنده معکوس اشتباه
احتمالاً برای شما پیش آمده که هنگام معکوس کشیدن از دنده چهار به سه، به اشتباه دنده یک را جا بزنید. این خطا معمولاً برای افرادی که تجربه کمتری در رانندگی با دنده‌های بالا دارند رخ می‌دهد. اشتباه در معکوس کشیدن، فشار زیادی به تسمه تایم وارد کرده و احتمال پارگی آن را افزایش می‌دهد.
تعویض دنده معکوس اشتباه
احتمالاً برای شما پیش آمده که هنگام معکوس کشیدن از دنده چهار به سه، به اشتباه دنده یک را جا بزنید. این خطا معمولاً برای افرادی که تجربه کمتری در رانندگی با دنده‌های بالا دارند رخ می‌دهد. اشتباه در معکوس کشیدن، فشار زیادی به تسمه تایم وارد کرده و احتمال پارگی آن را افزایش می‌دهد.
پارگی تسمه دینام
تسمه دینام مستقیماً ارتباطی با تسمه تایم ندارد اما عمر مفید کوتاه‌تری داشته و معمولاً باید هر 20 هزار کیلومتر تعویض شود. اگر تسمه دینام پاره شود، تکه‌های آن ممکن است به سمت تسمه تایم پرتاب شوند و به آن آسیب برسانند، که در نهایت منجر به پارگی تسمه تایم نیز خواهد شد.
سخن آخر:
تسمه تایم نقش حیاتی در هماهنگی زمان‌بندی باز و بسته شدن سوپاپ‌ها ایفا می‌کند. پارگی تسمه تایم به معنای اختلال جدی در عملکرد موتور است. در این وضعیت، ممکن است سوپاپ‌ها در حالتی که پیستون در نقطه مرگ قرار دارد باز شوند، که این وضعیت می‌تواند به برخورد قطعات داخلی موتور منجر شود و خسارات سنگینی ایجاد کند. برای پیشگیری از چنین مشکلاتی، بررسی دوره‌ای تسمه تایم بسیار مهم است تا هرگونه علائم ساییدگی یا پارگی به سرعت شناسایی شود.
هنگام تعویض تسمه تایم، توصیه می‌شود که قطعات مرتبط مانند قرقره‌ها، تسمه سفت‌کننده و پمپ آب نیز به منظور اطمینان از عملکرد صحیح سیستم جایگزین شوند. توجه کافی به جلوگیری از پارگی تسمه تایم، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برخلاف تصور رایج که گمان می‌رود تسمه تایم داخل موتور و غیرقابل مشاهده است، این قطعه در بخش بالایی موتور و پشت یک کاور پلاستیکی قرار دارد. این کاور نقش حفاظتی در برابر آلودگی و آسیب‌های خارجی ایفا می‌کند.
برای ارزیابی وضعیت ظاهری تسمه تایم، می‌توان کاور محافظ را باز کرده و تسمه را از نظر وجود ترک‌های کوچک، شکستگی دندانه‌ها یا ساییدگی بررسی کرد. این کار باید حداقل سالی یک بار انجام شود. اگر آشنایی کافی با نحوه باز کردن کاور و کنترل تسمه تایم ندارید، بهتر است این کار را به یک مکانیک ماهر بسپارید.
در صورت مشاهده هرگونه آسیب یا حتی مشکوک شدن به وضعیت سلامت تسمه تایم، لازم است در کوتاه‌ترین زمان ممکن نسبت به تعویض آن اقدام کنید تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود. سایت تخصصی حامی یدک با ارائه ی این مقاله سعی بر این داشته تا شما را با برخی از اطلاعات فنی مربوط به مشکلات خودرو آشنا سازد. برای کسب مشاوره و یا اطلاعات بیشتر نه تنها می توانید سایر مقالات این سایت را بررسی و مطالعه نموده بلکه می توانید با کارشناسان ما در هرلحظه ارتباط برقرار نمایید.
حامی یدک ارائه دهنده ی انواع لوازم یدکی ایرانخودرو ،لوازم یدکی رنو، لوازم یدکی سایپا می باشد.